2/12/13

Κάμνω (τα) σαλάτα

Φέτος, έσπειρα δεκάδες σπόρους φύρδην μίγδην. Αντί να βάλλω έναν έναν σπορούιν σε θήκες τζαι μετά να μεταφυτεύκω, ήβρα πιο εύκολη λύση. Εν πείραμα τζιόλας αλλά δικαιολογίες, εν θέμα χαρακτήρα. Βαρκούμαι την τάξη τζαι την πειθαρχία, δυσκολεύκουν με πολλά.

Επίσης εν μου αρέσκει το πολλύν το καλόπιασμα του στιλ "βάλλω σε μόνο σου σπορούι μου τζαι ποτίζω σε καλά, γίνε μεγάλο τζαι τρανό". Όι! "Μαζί με τους άλλους σπόρους πυκνά πυκνά θα μεγαλώσεις". Καλλύττερα πολλοί τζαι αδύνατοι παρά 10 τζαι να δρατζιάσουν. Αλλά οι πολλοί μαζί δεν είναι αδύνατοι τελικά.. 


Δέτε τους, εκάμαν δάσος που ρόκκες, δάσος που μαρούλλια, ρεπάνια, μαϊτανούς, κόλιαντρους, λάχανα, καρρόττα, πατάτες, σκόρτοι τζαι συμβιώνουν μια χαρά.

δάσος μαρουλιών
δάσος κότσιηνων μαρουλιών


Κόφκω κόφκω τζι εν σαν να μεν έκοψα. Κόφκω μερικά φυλλούθκια μαρούλλι που το ένα τζαι μερικά που άλλο. Με λλίους σπόρους μαρουλιού θα φάω πολλές σαλάτες. Την ώρα που θέλω τζαι όση θέλω. Αν πιάσω έναν μάρουλλον που τη φρουταρία θα φάω μια φορά τζαι ο υπόλοιπος θα σαπίσει στο ψυγείο σε μιαν πλαστικήν τσέντα.

τα σπανάσια που αρκέψαν να παίρνουν τα πάνω τους

νεκατωμένα τζαι αρωματικά, δαμέ κυπριακή μέντα
το έμπειρο μάτι θωρεί να συμβιώνουν παντζάρκα, βασιλιτζιοί, σπανάσια, κρεμμύθκια, κόλιαντροι...

άτε πάμεν έσσω!
Σαν ιεροτελεστία κόφκω προσεκτικά φυλλαράκια μαρουλιού, ρόκκας, κρεμμύθκια, κόλιαντρο, βασιλικό, σπανάσιη, φύλλα που ππαντζιάρι, κάρδαμο τζαι βάλλω τα μεσ΄ το φυγόκεντρο (όι ότι θέλουν πλύμμα).

10 ευρώ μόνον ΙΚΕΑ αλλά πολλά χρήσιμο!

τζαι ξινό ρόδι, γιόρκιν...

τζαι ποξαμάθκια κριθθαρένα που την Κρήτη, τζαι τυρί παρμεζάνα ιταλικό
Προσθέτω ρόδι γιόρκι, αλλά τζαι τυρί, λάδιν ελληνικό (παρόλο που έχουμεν ελιές το ελληνικό εν ασύγκριτο), ξύδι βαλσάμικο τζαι ποξαμάθκια που τα γοράζουμε. Η πλήρης αυτάρκεια εν όνειρο απατηλό αλλά τελικά τζαι υπερτιμημένο. Γίνεται να τα κάμνεις ούλλα μόνος σου; Τζαι τι αξίαν έσιει; Πώς θα μοιραστείς; Πώς θα γεφτείς το άγνωστο;

τζαι ελιόλαδο τζαι  ξίδι βαλσάμικο με μέλι που στερεάν Ελλάδα

Τον τελευταίον τζαιρόν έτυχε να εμπλακώ σε διάφορες συζητήσεις διαδικτυακές κυρίως, όπου ο καθένας φκάλλει ούλλον του τον ρατσισμό, για το ποια εν τα καλλύττερα, να μιλάς τα κυπριακά ή τα ελληνικά, οι monsieur doumani ξα τα παραδοσιακά τραούθκια, η αθεΐα ξα να πιστεύκεις τζαι άλλα παρόμοια. Πρέπει με το ζόρι να ταχτούμε σε μιαν ομάδα για να ΄χουμεν φίλους τζαι αντιπάλους. Εγιώ αρνούμαι. Εν γίνεται δηλαδή να μεν νιώθω με κυπραίος, με έλληνας, με ευρωπαίος, με θρήσκος, με άθεος, με χωραϊτης, με χωρκάτης αλλά να είμαι λλίο που ούλλα; 

Σκέφτου το, γίνε σαλάτα!



1/11/13

Οι χαμολιοί του τόπου μας

Όταν ήμουν 9 χρονών είδα έναν χαμολιό πάνω στη ροθκιά μας τζι είπα το του  Αθηαινίτη που μας έφερνε ψουμιά στο μπακκάλλικο. Απαναΐα μου λαλεί ένι μπόρω να θωρώ έτσι πράμα, το πιο άσσιημο ζώον! Έπιαεν μια σκούπα που ήβρεν τζιαμέ, έριψεν τον κάτω τζι επίττωσέν τον μπροστά στα έκπληκτα μάθκια μου. Μεγαλώνοντας άκουα διάφορα για τους ακκαννομούττες, όπως ότι άμα σε δακκάσουν έν σε ξαπολούν εκτός τζι αν φκεις πάνω στον φούρνο τζαι αγκανίσεις τρεις φορές! Έτυχε να δω μάγκες να τους βάλλουν τσιάρα μέσα στο στόμα τζαι να ρουφούν μέχρι που εψοφούσαν που ασφυξία. Άρκεψα να τους συμπαθώ που πατρικόν ένστικτο τζαι αντιρατσισμόν πρώτα. Άμα ξέρεις ότι έναν πλάσμαν εν άκακο τζαι δέχεται τόσον πόλεμο για την εμφάνισήν του, οι συνειρμοί εν προφανείς.

Η συμπάθεια όμως έγινεν θαυμασμός όσον εμάθαινα για τα ταλέντα τους.




Σκέφτου ότι η γλώσσα τους που εν ίσια με το σώμαν τους εκτινάσσεται σε κλάσματα δευτερολέπτου για να αιχμαλωτίσουν τη λεία τους, ο νούρος τους έχει μεγάλο μήκος τζαι τα βοηθά να σκαρφαλλώνουν, τα μάθκια τους κινούνται ανεξάρτητα μεταξύ τους για να ελέγχουν 360 μοίρες τζαι το πιο εντυπωσιακό που αλλάσσουν χρώματα ανάλογα με διάθεση τζαι περιβάλλον.

Άρκεψα άτυπην εκστρατείαν έσιει χρόνια.

Πριν λλίες μέρες έπιασα έναν που ήβρα στην αυλή για να πάρω στο σχολείο. Κάμνω το κάθε χρόνο γιατί εν μια ευκαιρία να μιλήσουμε για τούτο το θαυμαστό ζώο τζαι να ευαισθητοποιηθούν τα κοπελλούθκια υπέρ του. Μια χαρά, έφερά τον σπίτι τζαι άφηκα τον στην αποθήκη ώσπου να έβρω ώρα να τον ξαπολύσω κάπου μακρυά που τους κάττους μας. Την ημέρα που ήταν να το κάμω επρόσεξα πως ήταν αδύναμος, επερπάταν κοντά στη γη τζαι πως στην τζοιλιάν του εξεχώριζες αφκά μέσα. 

Η μεγάλη κόρη μου είπε μου επειδή είχε δει ένα ντοκιμαντέρ ότι εν πολλά δύσκολο να έβρουν τόπο να γεννήσουν, εξουθενώνουνται τζαι πολλές φορές πεθανίσκουν στην αποτυχημένη προσπάθεια. Το σκάψιμο που πρέπει να κάμουν εν πολλύ...

Έψαξα στον γούγλην το πώς μπορούσαμε να βοηθήσουμε. Έμαθα ότι άμα του βάλεις ένα κουτί ψηλό με άμμο ελαφρώς βρεγμένη μπορούν να σκάψουν λάκκο τζαι να γεννήσουν τζαι μετά να τον μολώσουν. Έτσι εκάμαμεν. Μέσα σε 20 ώρες έσκαψε 1 λάκκο αλλά εν του άρεσε, έσκαψε δεύτερο άλλες τόσες ώρες τζαι εγέννησέν τα αφκά του.

στο σκάψιμο, εν πολλά τα βάσανα της μάνας...

δεξιά μια αποτυχημένη τρύπα, αριστερά πάνω η μολωμένη...

μόλις αρχίσαμε σκάψιμο, εύρηκα!

οι μικρές εξερευνήτριες!

μα μόνο 22; είπεν η μεγάλη που ήξερεν ότι γεννούν πάνω που 30 συνήθως.

έτοιμο το εκκολαπτήριό μας!

Εσκάψαμεν, εξεθάψαμέν τα εβάλαμεν τα μέσα σε ττάππερ πάνω σε χαλίκι καθαρόν τζαι ολόισια στην ντουλάπα. Τωρά υπομονή 6-9 μήνες, αν εν γονιμοποιημένα θα έχουμε μιτσιούς χαμαιλέοντες για απελευθέρωση. Η μάνα γυρίζει ελεύθερη πλέον στα χωράφκια.


18/10/13

Ο τεχνολογικός πολιτισμός στη ζωή των Κυπρίων (2)

Για το πρώτο μέρος κλικ δαμέ!

Πώς πρωτογνώρισαν οι Κύπριοι τον φωνογράφο

1926

Πρωταγωνισταί της ιστορίας είναι ένας διακεκριμμένος βαθύφωνος ιεροψάλτης της εποχής εκείνης και ο δεκαπεντάχρονος ανεψιός του.
Ανεψιέ! Είπε κάποια μέρα ο θείος προς τον δεκαπεντάχρονο ανεψιό του: Έμαθα ότι ο Καραμπέτ Ιντζιρτζιάν έφερε μηχάνημα που αποτυπώνει την ανθρώπινη φωνή και σε θέλω να μου κρατάς ίσο για να ηχογραφήσω το "Υμνήσωμεν πάντες θεοπρεπώς".
- Ευχαρίστως θείε μου!
Κι ο θείος πρόσθεσε βήχοντας:
- Ελπίζω μέχρι την προσεχή Κυριακή να μου περάσει και ο βήχας. Αλλά αυτός μάλλον είναι από το τσιγάρο.
-  Μα καπνίζεις πολύ θείε μου;
- Ναι! Καπνίζω πολύ. Καπνίζω τρία πακκέττα την ημέρα! Κι αυτό ξέρεις γιατί τι κάνω; Γιατί το τσιγάρο μου προκαλεί βήχα και μ΄αυτό τον τρόπο απαλλάττομαι από τα φλέγματα.
Κι έφτασε η Κυριακή.
Κι ο θείος κι ανεψιός μετά την λειτουργία στις 11 η ώρα βρίσκονταν στο κατάστημα του Καραμπέτ Ιντζιρτζιάν για ηχογράφηση.
Ο Καραμπέτ Ιντζιρτζιάν τους πληροφόρησε ότι ο δίσκος διαρκεί 1  1/2 λεπτό.
- Κάνετε μια πρόβα τους είπε κι αρχίζουμε.
Κι ο θείος αφού έβηξε έντονα και καθάρισε τη φωνή του, άρχισε τη δοκιμή: "Υμνήσωμεν πάντες θεοπρεπώς άσμασιν ενθέοις..." και με τον ανεψιό του να του κρατά το ίσο.
Η πρόβα τέλεψε και τώρα έφτασε η στιγμή της ηχογραφήσεως, που θα στοίχιζε δύο σελίνια.
- Θα πω ένα δύο τρία και θ΄αρχίζουμε είπε ο θείος.
Κι η ηχογράφηση άρχισε.
Αλλά μόλις εψάλη η πρώτη φράση Υμνήσωμεν πάντες θεοπρεπώς άσμασιν ενθέοις...", ο θείος άρχισε να βήχη και να βήχη και το βήξιμό του κράτησε μέχρις ότου τέλεψε και το 1  1/2 λεπτό της ηχογραφήσεως.
Ο Καραμπέτ είπε τότε να το επαναλάβουν κι ήταν μάλιστα διατεθειμένος να τους προσφέρει την νέα ηχογράφηση στη μισή τιμή, ένα σελίνι μόνο.
Ο θείος όμως είπε στον ανεψιό του:
- Πάμε καλύτερα να φύγουμε κι ερχόμαστε για νέα ηχογράφηση την ερχόμενη Κυριακή που θα μου περάσει και ο βήχας.
Κι έτσι έγινε. Πήραν τον δίσκο κι έφυγαν.
Σκέφτηκαν όμως καθ΄οδόν ότι θάταν καλά να τον ακούσουν για να δουν τέλος πάντως την ποιότητα της ηχογραφήσεως παρά το τι ηχογραφήθηκε, αφού τον πλήρωσαν κι όλας.
Και περνώντας από το καφενείο του Μεχμέτ της Πλατείας Ασμάλτη, που είχε γραμμόφωνο πήγαν εκεί για να τον ακούσουν.
Ο Μεχμέτ κούρδισε το γραμμόφωνο και τώβαλε μάλιστα και στην διαπασών, κι ο δίσκος άρχισε με την πρώτη φράση "Υμνήσωμεν πάντες θεοπρεπώς άσμασιν ενθέοις...", ότε ακριβώς εδώ ηκολούθησε βήχας, βήχας, βήχας και τι βήχας; Ξεθεοτικός!, πράγμα που έκανε μερικούς από τους θαμώνες του καφενείου να πλησιάσουν προς το γραμμόφωνο.
Μόλις ο δίσκος τέλειωσε ο Μεχμέτ χωρίς να κάνει κανένα σχόλιο, ξανακούρδισε το γραμμόφωνο κι έβαλε τον δίσκο από την αρχή, κι όταν ο δίσκος τέλεψε, κι ο θείος κι ο ανεψιός το πήραν και ξεκίνησαν θλιβεροί για να φύγουν, ο Μεχμέτ τους είπε:
- Δεν μου τον πουλάτε;
- Κάτι είπατε κ. Μεχμέτ, είπε ο ανεψιός.
- Μου τον πουλάτε λέγω;
- Βεβαίως ήταν η απάντηση του ανεψιού. Τον θέλετε πραγματικά τόσο πολύ;
- Και βέβαια! Πόσα θέλετε;
- Ε...Μας κόστισε πέντε σελίνια, πάρτε τον τρία.
Κι ο δίσκος με τον βήχα πουλήθηκε στον Μεχμέτ με κέρδος ένα σελίνι.
Φεύγοντας ο θείος ρώτησε καθ' οδόν τον ανεψιό.
- Δε μου λες; Μα τι θα κάνει αυτόν τον δίσκο με τον βήχα ο Μεχμέτ αφού από το τροπάριο μια φράση ηχογραφήθηκε. Και πάλι τι θα κάνει έστω κι αυτή τη φράση, αφού αυτός είναι Οθωμανός;
- Μα κι εγώ απορώ θείε μου, λέγει ο ανεψιός. Περίμενε μια στιγμή εδώ στη γωνία να πάνω πίσω να τον ρωτήσω.
- Δεν μου λες κ. Μεχμέτ, τι θα κάνεις τον δίσκο; Γιατί σου άρεσε τόσο πολύ και τον αγόρασες;
- Να σου πω λέγει ο Μεχμέτ. Έχω κι έναν άλλο δίσκο που έχει από την αρχή ίσαμε το τέλος "γέλοια"! Τώρα θάχω και "βήχα". Και να δης απόψε με τον βήχα πόσο χάζι θα κάνουν οι πελάτες...
- Κι ο ανεψιός αφού έμαθε τον λόγο που ο Μεχμέτ αγόρασε τον δίσκο, γύρισε στον θείο του που τον περίμενε στην γωνία.
- Λοιπόν τι σούπε ο Μεχμέτ. Γιατί αγόρασε τον δίσκο;
- Γιατί θείε μου έστω κι εκείνη η μικρή φράση "Υμνήσωμεν πάντες θεοπρεπώς άσμασιν ενθέοις..." τον ενθουσίασε!
Κι ο θείος είπε:
- Καλά είπαν πως η Βυζαντινή μουσική κι ο Τούρκικος αμανές έχουν πολλά τα κοινά.
Και πρόσθεσε:
- Ώστε την προσεχή Κυριακή, θεού βοηθούντος, που θάμαι και καλά, θα του ηχογραφήσω όλο το τροπάριο και αφού για μια φράση μας έδωσε τρία σελίνια, ασφαλώς για όλο το τροπάριο θα μας δώση μια λίρα!
- Το μυαλό μας και μια λίρα!
- Τι είπες ανεψιέ;
- Λέω ότι ασφαλώς θα μας δώση τη λίρα.




15/10/13

Ο τεχνολογικός πολιτισμός στη ζωή των Κυπρίων

Έππεσε στα σιέρκα μου ένα βιβλίο διαμάντι τζαι μάλιστα κάτω που παράξενες συνθήκες. Σε έναν οργανισμό ήθελαν να απαλλαγούν από κάμποσα βιβλία που γέμιζαν άσκοπα τα ράφκια τους. Έστειλαν έναν κατάλογο με τα βιβλία τους για να θκιαλέξουμε first come first served! Μόλις είδα στον κατάλογο τον εξής τίτλο: Ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΚΥΠΡΙΩΝ του ΑΧΙΛΛΕΑ ΛΥΜΠΟΥΡΙΔΗ εκδ. 1988, τζαι μάλιστα στα αζήτητα, το σημείωσα αμέσως! Άμα το έφερα σπίτι τζι έριξά του μιαν πρώτη μαθκιά εχάρηκα ακόμα παραπάνω! 

Απίστευτες πληροφορίες δοσμένες με μεράκι τζαι χιούμορ. Αντιγράφω ένα αγαπημένο μου απόσπασμα, αυτούσιο (μόνον οι δασείες τζαι οι ψιλές λείπουν, τα ρήματα με ήττα).

Ο Γεώργιος Γιορδαμλής, Έλλην, καταγόμενος από την Κωνσταντινούπολη, εργαζόταν το 1912 σαν "μεταλλάκτης" των γραμμών του Σιδηροδρόμου.

Επειδή όμως είχε πέντε τέκνα και δυσκολευόταν ν΄αντπεξέλθει οικονομικά, αναγκαζόταν να κάνει κι άλλες εργασίες που ενέπιπταν στον κύκλο των ηλεκτροτεχνικών του γνώσεων: εγκαθιστούσε ηλεκτρικούς κώδωνες κι αλεξικέραυνα.

Το έτος 1918  βρίσκει τον Γιορδαμλή στη Λεμεσό σαν υπάλληλο του Τηλεγραφείου.

Εκεί συνειδητοποιημένος ίσως για την ουσιαστική χρησιμότητα του τηλεφώνου λόγω του ότι υπήρξε μεταλλάκτης των γραμμών του Σιδηροδρόμου και γενικά λόγω των ηλεκτροτεχνικών του γνώσεων, συνέλαβε και διεμόρφωσε την ιδέα της εγκαταστάσεως τηλεφωνικού δικτύου στη Λεμεσό.

Η φιλόδοξη όμως και πρωτοποριακή αυτή έμπνευσή του, για να υλοποιηθή χρειαζόταν ασφαλώς και την συμπαράσταση άλλων.
Κι απευθύνθηκε προς το Δήμο, για να πάρη την απάντηση ότι η εγκατάσταση τηλεφώνων δεν ήταν και τόσο αναγκαίο πράγμα:

- Τι να κάνουμε το τηλέφωνο Γιώργο, του είπε ο Δήμαρχος Αλέκκος Ζήνωνος. Φαίνεται ότι είσαι επηρεασμένος από τα κινηματογραφικά έργα που παίζονται στο Σικάγο που είναι πόλις του εκατομμυρίου. Εδώ όταν θέλουμε να πούμε κάτι σε κάποιον πηγαίνουμε και τον βλέπουμε ή έρχεται εκείνος και μας βλέπει κι έτσι κάνουμε και κανένα περίπατο.

Επίσης μερικοί άλλοι κεφαλαιούχοι ιδιώται τους οποίους προσήγγισε δεν ήσανδιατεθημένοι να τον βοηθήσουν.

Ο Γιορδαμλής τότε έγραψε στον Αυστριακό Οίκο ηλεκτρικών ειδών "Ταγκσραμ" που του προμήθευε τους ηλεκτρικούς κώδωνες και τ' αλεξικέραυνα, και ζήτησε από αυτόν να του αποστείλη 100 τηλεφωνικές συσκευές και τα σχετικά τους εξαρτήματα, επί πιστώσει, εκθέτοντας το σχέδιό του κι υποσχόμενος την βαθμιαία αποπληρωμή της πιστώσεως.
Αλλά το εργοστάσιο του ζητούσε εγγυήσεις τις οποίες δυστυχώς δεν κατόρθωσε να εξεύρη.
Η τύχη όμως τον βοήθησε κάτω από τις πιο απίθανες περιστάσεις.

Το 1923 ο Γεώργιος Γιορδαμλής ανέμενε από το εργοστάσιο Ταγκσραμ μια παραγγελία αξίας περίπου 25 λιρών που την είχε διαβιβάση για διάφορα εξαρτήματα ηλεκτρικών κωδώνων.
Η τράπεζα τον ειδοποίησε και παρέλαβε το σχετικό κιβώτιο με τα εξαρτήματα.
Αλλά οποία η έκπληξή του όταν ανοίγοντας το κιβώτιο, αντί των εξαρτημάτων, αντίκρυσε σ΄αυτό ράβδους από πλατίνη. Είχε στα χέρια του πλατίνη αξίας οκτώ χιλιάδων λιρών της εποχής εκείνης.
Τι γίνεται τώρα; Ο Γεώργιος Γιορδαμλής θα μπορούσε κάλλιστα να καταχρασθή την πλατίνη και να γίνει πλούσιος.
Γιώργο, του είπε κάποιος από τους φίλους του. Αυτό είναι το κισμέττι των παιδιών σου.

Ο Γιορδαμλής όμως δεν ανέκτησε την προτροπή του φίλου του. Τηλεγράφησε αμέσως στο εργοστάσιο και το πληροφόρησε για την πλατίνη.
Το εργοστάσιο τον ευχαρίστησε τηλεγραφικώς και του έδωσε οδηγίες να παραδώση την πλατίνη στην Τράπεζα, πράγμα που έκανε.
Η πλατίνη προοριζόταν για ένα κατάστημα κοσμημάτων στη Νέα Υόρκη και είχε σταλή κατά λάθος λόγω ομοιότητας των κιβωτίων.

Μετά πάροδο τεσσάρων μηνών περίπου ο Γιορδαμλής πήρε μια επιστολή από τον οίκο Ταγκσραμ που του εξέφραζε τις θερμές ευχαριστίες του Συμβουλίου της Εταιρείας για την επιστροφή της πλατίνης, που ίσως κάποιος άλλος στη θέση του να την σφετεριζόταν και του ανεκοίνωσε ότι ο Οίκος τους ήταν διατεθημένος να κάνει σ΄αυτόν πίστωση για την προμήθευση τηλεφωνικών εγκαταστάσεων, όχι μόνο για τη Λεμεσό, αλλά για ολόκληρη την Κύπρο, κι ήταν επίσης πρόθυμοι, καθώς τον πληροφόρησαν, να του στείλουν και τεχνικούς...






(συνεχίζεται, αν υπάρξει η απαίτηση του κοινού εν έτι 2013 για μια τόσο παλιά ιστορία)




1/10/13

Φιλοσοφικόν Αυτόματον


Εσυνομιλούσαμε-φιλοσοφούσαμε μ΄ έναν φωτισμένο φίλο προσφάτως σε ακριτικό σουβλιτζίδικο πέριξ των χάι εντ λόου καφετεριών της παλιάς Λευκωσίας  τζαι είπεν μου το εξής:

Εν θέμαν οπτικής, εγώ αν πιστεύκω ότι εν υπάρχει θεός θα βλέπω τζαι θα εξηγώ τον κόσμο μου ωσάν να μεν υπάρχει θεός. Ο πιστός κάμνει το αντίθετο, τζαι το ψουμίν που τρώει θωρεί το ότι εν θαύμα.

Την ώραν που εστρέφουμουν έσσω θυμήθηκα την κατασκευή που έβαλα σε περίοπτην θέσιν στο δεντρόσπιτον όπου πάνω της εν συμπυκνωμένη ούλλη η σοφία του κόσμου, λέμεν τώρα. Πρόκειται για automata κατασκευή που παρόμοιές της βρίσκουν οι αρχαιολόγοι που την αρχαία Ελλάδα ακόμα. Την εκατασκεύασεν που υπολείμματα παλετών ο παιδικός φίλος τζαι κουμπάρος τζαι πνευματικός πατέρας της κόρης μου για τα γενέθλιά της.

Παρουσιάζει έναν πλάσμαν που γυρίζει μιαν φτερωτήν. Ή αλλιώς μιαν φτερωτή που άμα φυσήσει ο άνεμος κάμνει το πλάσμα να κινηθεί. Αλλά την ώραν που γυρίζει πρέπει να αποφασίσεις τι θέλεις να δεις. Εν μπορείς να τα δεις τζαι τα θκυο μαζί. Όπως εν μπορεί να μπει ο πιστός στη θέση του αθεϊστή και αντίστροφα.

Παραλληλίζω την οπτικήν του αθεϊστή με την κίνηση του πλάσματος.
"Εγώ πιστεύκω ό,τι θωρώ μόνον: φαίνεται ότι το πλάσμα γυρίζει την φτερωτήν".

Παραλληλίζω την οπτική του πιστού με την ιδέα ότι υπάρχει μια αόρατη δύναμη που κινεί την φτερωτή τζαι κατά συνέπεια το πλάσμα. "Εν με πιστεύκετε, ούτε μπορώ να το αποδείξω αλλά νιώθω την: έσιει μιαν δύναμη που κινεί το πλάσμαν".

Ο πιστός έχει δίκιον. Έκαμεν την έκπληξην...

14/7/13

μια πανάκριβη φωτογραφία

Πάλι ο Λαζανιάς...

Το δημοτικό σχολείο στον Λαζανιά το θυμούμαι πάντα κλειστό. Είχε κλείσει γύρω στο 1965 γιατί το χωριό ερήμωσε (από παιδιά τουλάχιστον). Θυμούμαι που παιδί του δημοτικού σε μια επίσκεψη στο χωριό με τους γονιούς μου μπήκα μόνος στο παρατημένο κτίριο και βρήκα χάρτες και βιβλία σκονισμένα. Έχω τα ακόμα. Ευτυχώς, γιατί λίγα χρόνια μετά το αναπαλαίωσαν, έγινε "πολιτιστικό κέντρο" και αργότερα ταβέρνα ακολουθώντας παράλληλα την φθίνουσα πορεία του τόπου μας...

Όταν ήμουν ακόμα παιδί προσπαθούσα να φανταστώ πώς θα ήταν μια μέρα για ένα παιδί σ΄εκείνο το σχολείο και αργότερα λόγω επαγγέλματος για ένα δάσκαλο. Μιλούμε για μονοδιδάσκαλο σχολείο, ένας δάσκαλος, μια αίθουσα, μια τάξη από το πρωτάκι μέχρι τον τελειόφοιτο του δημοτικού.

Ρωτώντας τους μεγαλύτερους που υπήρξαν μαθητές εκεί δεν μάθαινα και πολλά έτσι έλπιζα μόνο στην ανακάλυψη της χρονομηχανής...


Πριν λίγες μέρες επιστρέφοντας ο πατέρας μου από μια συνεστίαση στο χωριό μού λέει με σχεδόν αδιάφορο ύφος "ήταν τζι ένας δάσκαλος, που ήταν κάποτε στον Λαζανιά, που μάλιστα έχει μια εγγονή που είναι συναδέλφισσά σου, τζαι είναι τζαι μισός Λαζανίτης". "Μα σοβαρομιλάς τωρά, βρίσκεται στη ζωή δάσκαλος που ήταν τζειπάνω τζαι τωρά το μαθαίνω;" 


Έκαμα τα μαθηματικά μου, αν ήταν ο τελευταίος δάσκαλος εκεί και ήταν πρωτοδιόριστος, θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 70 χρόνων.

Επικοινωνώ με την φίλη δασκάλα τονίζοντας ότι θέλω οπωσδήποτε επείγουσα συνάντηση. Αν κάποιους τα ταξίδια στον χρόνο τους αφήνουν ασυγκίνητους, εγώ δεν είμαι έτσι. 

Τον επισκέφτηκα στο σπίτι του στην Αγλαντζιά και εκπλάγηκα όταν τον συνάντησα. Είναι ένας άνθρωπος στα 75 του με διαύγεια νεαρού. Όχι μόνο δέχτηκε να με συναντήσει αλλά χάρηκε πολλά γιατί του δόθηκε η ευκαιρία να θυμηθεί εκείνα τα χρόνια που θεωρεί τα καλύτερα στην καριέρα του. Καθίσαμε στην καλοκαιρινή δροσιά  στην βεράντα όπου μου είπε την ιστορία μας από την αρχή. 

Την πρώτη του χρονιά ως δάσκαλος  την έκανε στο Παλαιχώρι. Όταν ξεκίνησε η επόμενη σχολική χρονιά το 1959, στον Λαζανιά δεν έβρισκαν δάσκαλο να πάει. Σ΄ ένα μικρό φτωχό χωριό χωρίς συγκοινωνία ποιος να πάει; Μόνο κάποιος που δεν είχε οικογένεια και δεν θα είχε πρόβλημα να διαμένει. Ο κύριος Ανδρέας παρόλο που μεγάλωσε στην Κλήρου θεωρούσε χωριό του τον Λαζανιά λόγω της μητέρας του που γεννήθηκε εκεί. Μόλις του το ζήτησε ο τότε μουχτάρης και θείος του, Ιγνάτιος, δέχτηκε αμέσως. Έμεινε στο χωριό για δύο χρόνια μέχρι που αρραβωνιάστηκε και πήρε μετάθεση για την Αγλαντζιά.


- Πώς ήταν τα παιδιά, ήταν χαρούμενα στο σχολείο; Ρώτησα κάτι πολύ βασικό για μένα, αφού είμαι γονιός, δάσκαλος και ο πατέρας μου, θείες και θείοι πήγαν σχολείο εκεί.


Η απάντηση ήρθε αμέσως με σιγουριά:


- Βεβαίως! Περνούσαμε πολύ όμορφα, ήμουν πολύ νέος και χωρίς δική μου οικογένεια, τ΄ αγαπούσα και με αγαπούσαν πολύ, ήμουν σαν πατέρας τους. Ήταν 17 παιδιά μόνο, το χειμώνα ανάβαμε την ξυλόσομπά μας, κάθε παιδί έφερνε από ένα μικρό κούτσουρο και όταν είχαμε καλό καιρό παίζαμε έξω, τους είχα κρεμάσει ένα καλάθι χωρίς πάτο κι έριχναν μια αυτοσχέδια μπάλα μέσα, έχω και φωτογραφία να σου δείξω...


Εδώ είναι που σταματάς για λίγο για να φιλοσοφήσεις τη ζωή μας και να θαυμάσεις τους ανθρώπους:





Σ' ένα χωριό που δεν είχε ηλεκτρικό ρεύμα, τηλέφωνο, συγκοινωνία, ένα φτωχό μέρος στην άκρη του κόσμου, ένας δάσκαλος θέλει να αιχμαλωτίσει την στιγμή που τα παιδιά του παίζουν στην αυλή. Τότε που το φιλμ ήταν πανάκριβο, αντί να στήσει τα παιδιά για μια στημένη πόζα πάει παράμερα και τα φωτογραφίζει ενώ παίζουν. 

Φαίνεται το καλάθι που λέγαμε, η ώρα πρωινή από τις σκιές, η ψηλή μαθήτρια αριστερά είναι η αδελφή του πατέρα μου, ο οποίος είχε πάει γυμνάσιο τότε. Της συγκεκριμένης μαθήτριας ο κος Ανδρέας είχε φυλάξει τετράδια και της τα έδωσε πριν λίγο καιρό, μετά από 40 και πλέον χρόνια!


Ο χώρος δεν άλλαξε ιδιαίτερα γιατί είναι τόσο δυνατός που όσες πινακίδες και να βάλεις ή πλακόστρωτα ν΄ απλώσεις θα είναι αναγνωρίσιμος. Το κυπαρίσσι στο βάθος ακόμα στέκει, πριν λίγες μέρες φωτογράφισα την κόρη μου μπροστά του, χωρίς να ξέρω ότι την επόμενη μέρα θα το έβλεπα σε φωτογραφία από 45 χρόνια πριν.



Κύριε Ανδρέα, σ΄ ευχαριστώ για το ταξίδι στο χρόνο που μου πρόσφερες.

8/6/13

Δημιουργία αμπέλου στην εύοινο νήσο

Εν δύσκολο να γράψω όσα θέλω σε τούτο το κείμενο σε συντομία, υποσχέθηκα να γράψω γιατί έθελα να κάμω έναν αμπελούι.

Το χωρκό που εμεγάλωσα, η Αγία Βαρβάρα Λευκωσίας ήταν κάποτε αμπελοχώρι. Υπάρχει τοπωνύμιο με την ονομασία "τα Ριζιά" όπου υπάρχουν ακόμα τα απομεινάρια παλιών αμπελιών. Τζιαμέ είσιεν τζαι ο πατέρας μου έναν μιτσήν. Ο κόσμος άφηκέν τα τζι εγερημώσαν επειδή έτσι τους είπαν/εν εσύφφερε/ήταν πολύς ο κόπος/εν είχαν καλή παραγωγή πιθανόν λόγω κλιματικών αλλαγών/εβάλαν ελιόδεντρα, θκιαλέξετε, κανένας ένι ξέρει...

Το χωρκό του πατέρα μου, ο Λαζανιάς ήταν επίσης αμπελοχώρι. Θα μπορούσε να είναι ακόμα αν δεν έππεφτεν η ατομική βόμβα που ονομάζεται εξαστισμός (ίντα ωραία λέξη α) που σημαίνει ξαπολώ την ησυχίαν, την ηρεμίαν, τα κολλητά τα σπίθκια, τις αίγες του μασιερά, τη θέα του νυχτερινού ουρανού, αλλά τζαι τον κάματον του καλοτζαιρκού, τες κρυάδες του σιειμώνα για να πάω στην χώραν που έσιει δουλειά...

Στον Λαζανιά είχα την τύχη να περάσω κάμποσες μέρες τα καλοτζαίρκα της παιδικής μου ηλικίας. Έχω έντονες αναμνήσεις να πηαίνω με την γιαγιά μου με την μούλα της στο αμπέλι, να κόφκω τζαι να τρώω το μαύρο το αμπελίσιμο τζαι να τσακρά μες το στόμα μου τζαι να γεμώννει ολόγλυκο ζουμί.

Γι αυτό έθελα να κάμω αμπέλι στο σπίτι μου να το θωρώ κάθε μέρα, το πρωί πριν πάω δουλειά για να σιέρουμαι τζαι μετά που θα σκολάννω για να ηρεμώ. Τζαι για να πρασινίζει ο τόπος το καλοτζαίρι που εν κάτασπρα τα χώματά μας τζαι να τρώμεν, να κάμνουμεν ππαλουζέ, μπορεί να κάμουμε τζαι ζιβανία, κρασί...Το χώμα μας εν ασπρόχωμα άγονο, αλλά συγκρατεί την υγρασία τζαι το σημείο που επέλεξα εν επικλινές για να φεύκει το νερό το σιειμώνα.

Εν έκαμα ανάλυση εδάφους ή νερού ούτε έψαξα για γαλλικές ποικιλίες τζαι τέθτοια, εν μου περνά ούτε εν του χαρακτήρα μου. Έκαμα έρανο κλημάτων, είπα "θέλω να φυτέψω αμπέλια" τζαι πολλοί επροθυμοποιηθήκαν να μου φέρουν που τα κλαδέματά τους, γιατί ξέρετε ότι ο τόπος εν γεμάτος καλούς ανθρώπους:

-  μια συναδέλφισσα μου είπεν του πατέρα της τζαι μου έφερε κομμάτια που την Παναγιά της Πάφου,

- μια φίλη μου είπεν του πατέρα της τζι έφερέν μου σουλτανίνα που την Πάχνα της Λεμεσού,

- έφερέ μου ο πατέρας μου που τον Λαζανιάν το μαύρο το αμπελίσσιμο.

- μιαν ποικιλίαν που είχεν η γιαγιά μου στην Αγία Βαρβάρα, έδωκεν κομμάτι στην άλλη γιαγιά στον Λαζανιά πριν 40 χρόνια. Τζειπάνω επιβίωσε αλλά δακάτω έφαέν την η "ανάπτυξη", τζαι ξαναφέρνω την πίσω. Έχει λεπτή φλούδα, μαύρη ποικιλία με σχήμα μυτερό στην άκρη.

- βέρικο που το σπίτι που εμεγάλωσα.

- μια μέρα που έβαλα στο google "buy vines online" έφκαλέ μου κάποιον στο ebay που επουλούσεν λαλεί μιαν καλή ποικιλία σουλτανίνα τζαι στέλνει ταχυδρομικώς παντού. Ας πάρω λαλώ 5 κομμάτια για λλία ευρώ, χωρίς να μελετήσω πόθθεν τα στέλνει. Όταν ήρτε το πακέττο  ύστερα που μερικές μέρες τζαι είδα πόθθεν ήρτεν εκπλάγηκα. Από τα βάθη της Ασίας συγυρισμένα περιποιημένα τζαι με 2 έξτρα δώρο! :)


Ούλλα έχουν την ιστορίαν τους τζαι θα συνεχίσουν γιατί ποιος ξέρει τούτο το dna πού αλλού θα ταξιδέψει στο μέλλον. Όπως τις ιστορίες των ανθρώπων...Σκεφτείτε πόθθεν εφτάσαν στην Παναγιά, στην Πάχνα, στον Λαζανιά τούτα τα κλήματα τζαι πόσες γενιές προγόνων μας τα εκαλλιεργούσαν.

Εμάζεψα καμιάν 80ρκά παρόλο που 60 ήταν που υπολόγιζα να φυτέψω λόγω χώρου, για να έχω πιθανότητες να ριζώσουν όσα έθελα.


Εβούττησα τα σε σκόνη ριζοβολίας τζι έμπηξα τα σε κομπόστ που τον Γεννάρη. Την άνοιξη εξυπνήσαν. 


Εγιώ άρκεψα δουλειάν. Ήθελα να έχω γραμμικόν αμπέλι που τα σύγχρονα που αναπτύσσονται κάθετα, κάμνουν πιο καλά σε ηλιόλουστες χώρες. Ήβρα παλιούς μεταλλικούς στύλλους, έμπηξά τους βαθκειά τζι έπιασά τους με κουγκρί. Μετά επέρασα ττέλλι γαλβανιζέ τζαι λάστιχο 20ρι στο πρώτο σύρμα. Πρέπει να μπορείς να τα τσαππίζεις γι αυτόν έθελα καθαρό χώρο πουκάτω. Έφκαλα αυλάτζιν με τον κούσπο τζι έβαλα φυτόχωμα τζαι λλίον κόπρι.

Εφύτεψα σε σειρές που απέχουν 1,5 μέτρο μεταξύ τους τζαι τα κλήματα 80 πόντους το ένα που το άλλο.

η κόρη μου εχάρηκε πολλά που εβοήθησε, μεγαλώνοντας θα μπορεί να λαλεί "εφύτεψα πολλά που τούτα τα αμπέλια"

μάνα μου τα!


επαρατήρησα ότι οι σκαλιφούρτες αρέσκουνταν πολλά να κάθουνται πάνω στους στύλλους τζι εσκέφτηκα να τους βάλω μιαν φωλιούδαν...



Εφαίνετουν εύκολη υπόθεση αλλά εκοπίασα κάμποσο. Τωρά θέλει υπομονή θκυο-τρία χρόνια μέχρι να δούμε καρπό.


18/5/13

ο τζαιρός που περνά...

Μάης του 2003:

Έναν ζευκάρι Γάλλων με την κόρην τους περιηγούνται στην Κύπρο. Περνώντας που τον Λαζανιά κατεβαίνουν για να περπατήσουν στο χωριό. Οι Γάλλοι που γνωρίζουν την ιστορία τους συμπαθούν ιδιαίτερα το χωρκό. Ο Γκυ ντε Λουζινιάν τζαι οι άλλοι Λαζανιάδες (σύμφωνα με τον Λεόντιο Μαχαιρά) περνούσαν κάμποσους μήνες κάθε χρόνο τζυνηώντας στα πέριξ βουνά.

Οι μόνοι σχεδόν πλέον κάτοικοι του χωριού ο παππούς τζαι η γιαγιά μου, τους είδαν τζαι τους εκάλεσαν να τους τζιεράσουν όπως εκάμναν με ούλλους όσους έβλεπαν στο χωρκό. 




Δεν υπήρχε επισκέπτης στο χωρκό που να μην περάσει που τον Λαζαρή τζαι την Ανθούσα να φάει ή να πιει καφέ. Το σπίτι τους ήταν πάντα ανοιχτό για ούλλους. Τζαι φεύκοντας να μεν πάρει μαζί του αφκά, κιοφτέρκα, γλυκό του αθασιού ή καρυδάκι ή κυδώνι που είσιεν κάμει η ίδια με τα σιέρκα της. Η "κυπριακή φιλοξενία" που εμάθαμεν να πιππιλούμε τζαι που τελικά έσιει περιορισμένην εφαρμογή. Τζιαμέ που διάς τζι εν περιμένεις να πάρεις πίσω τίποτε υλικό παρά το χαμόγελον, την εκτίμησην τζαι την αγάπην του άλλου. Τζαι την παρέα του.  


Την ώραν που έφευκεν ο Γάλλος έδωκεν υπόσχεσιν...

- Merci beaucoup pour tout! I will send you some photos...

Γεννάρης του 2006:
Ο Γάλλος συγυρίζει τες φωτογραφίες του τζαι ππέφτει πάνω σ' τζείνες των διακοπών τους που την Κύπρο. Θυμάται την υπόσχεσήν του τζαι τηρεί την. Γράφει μιαν κάρτα, τυπώνει κάποιες φωτογραφίες τζαι στέλνει τες στην Κύπρο.




Ο παππούς εν θα την θκιεβάσει ποττέ, είχεν μακαριστεί τον προηγούμενο χρόνο. Η γιαγιά εν μηνίσκει πλέον στο χωρκό, εν άντεξε τη μοναξιά. Σε μιαν επίσκεψη της στο ίδιόν της το σπίτι, κάποιος τής εθκιάβασε την κάρτα, είδε τες φωτογραφίες, έκλαψε τζαι άφηκεν τον φάκελο στο τραπέζι.

Ιούνης του 2011:
Μπαίνουμε στο έρημο σπίτι της γιαγιάς με τις κόρες μου για να δούμε παλιές φωτογραφίες. Βρίσκω τον φάκελο στο τραπέζι τζαι θκιαβάζω την κάρτα.

Μάρτης του 2012 

Μακαρίζεται τζαι η γιαγιά.

Μάης του 2013:

Ετοιμάζω επιτέλους την απάντηση στον Γάλλο.